THIANG THLARAU IN KHAT UH!

Lamkaltu 9:17 (4:31-34; Acts 2:37- 2:47)

Biahmaitthi:

Tutan kan bialu cu “Thiang Thlarau in Khat uh” ti a si. “Khat” timi biafang hi ka ruat.“Hrai ah ti a khat,” kan ti ahcun ti a tlawm a tam a langhter. “Biakinn chungah mino khat lak in an i pum,” kan ti ahcun thil a cangmi langhternak a si. “Ka lungthin ah lawmhnak in a khat” kan ti tikah lungput le thinlung chung in tuarnak (feeling) a langhter.

Theih lengmangmi tuanbia pakhat te vun chimta ka duh. Siangpahrang pakhat nih fapa pathum a ngeih hna. An pathum in siangpahrang sinak ding caah thiamnak, fimnak, thawnnak an tling. Aho hi dah a ka changtu ah siangpahrang cannak ka pek te lai ti hi siangpahrang pa nih biachah ai harh ngai. Ahodah a fimbik tiah hneksaknak a tuah hna.A dum chungah thlam pakhat a ngeih. Mah thlam ahcun nan duhmi thilri in nan khahter lai. Upabik pa nih ai ruat airuat i a man zong a fawi bikmi, Beltaihnak (Oo-taih-phuaipia) khat lak a chiah. Alaipa nihphaisa piakhat dih hau lomi capawl (facang kung) khat lak in a chiah ve. Ahniang bik pa te nih cun phazawngdan fate a van. Thlam chung dihlak a ceuhter. Apa nih a fahniang tuahmi cu a lung a tling tuk i siangpahrang cannak a pek.

Delhi, KL, Ygn in hi ka ah kan ra hna. Thilri ngeihchiah, phaisa in an kan tah, cuai an kan thlai ahcun kan sang deuh, kan tlai deuh colh. Kan ichap colh. Asinain kan lungput, kan ziaza, kan sining taktak cu Australia kan phak cangka in aa thleng colh rih lo. Kum saupi mah kel a si pengmi kan tampi lai tiah ka zumh.Zeicah tiah sining le lungput thlen hi a fawi lo.

Cu bantuk in “Thlarau in khah” timi zong nikhat, thlakhat, kumkhat men in a ngah lo. Cun ti hraikhat, apple seikhat, facang tunkhat, voksa Kg pakhat tibantuk tahnak, cuaithlainak a si fawn lo. Khrihfami nih kan ngeih awk sining, lungput le nuncan ziaza tu a si.  

Thlarau khah nun hi zeidah a si?

Minthang pastor pakhat a simi Gordon Wakefield nih 1983 kum ah ca uk a tialmi chungah hi ti hin a tial. Thlaraukhat nun timi cu “kan thlacamnak nih midang cungah kan ngeihmi kan ziaza, kan nunning, kan lungput kha zei tluk in dah a chilh i a hruai timi hi a si,” a ti. Chim duhmi cu thlacam deuh deuh, lungput that deuh deuh ding tinak a si.Thomas Merton nih cun thla ka cam deuhdeuh, keimah timi lungput ka thumh deuhdeuh,” a ti ve.Cu caah thlarau ngeih, thlarau in khat timi cu:

-          A nung fangfang si lo in sullam ngeimi nun, duhdim nun ngeihnak

-          Khamhmi lawng si lo in pekchanh nun a ngeimi sinak

-          Thlarau a ngeimi lawng si lo in Thlarau nih a kan ngeihmi sinak 

-          Thlarau ngeih sawhsawh lawng si lo in Thlarau nih ukmi sinak

-          Thlarau kha kan nunnak a kiken tiang luhter, ukternakhna an si.

Khrih zultu le zumtu hmasa hna nih Thlarau lei ah an rak tlolh bak lomi thil pa 4 a um. Cu hna cu:

1.      Cawnpiaknak (Teaching)

Nun chimh, cawnpiak hi Jesuh hnuzulhmasa hna an rian bikpakhat a rak si. Cu caah zumtu hmasa pawl cu a cawngpengmi an rak si ve. Lamkaltu 17:11 ah “Berea khuami cu Thesalonica khuami nakkhan an lung a kau deuh. an chimmi kha lungtho ngaiin annggaih ii Paul niha chimmi kha a si taktak maw si taktak lo ti hngalhnak caah nifaterin Cathiang chungkha an kawl. Mirang nih cawnpiak khawh a si lomi hna hi (unteachable person) an ti hna. Chimh le cawnpiak khawh a si ti lomi hna tinak a si.Khrihfami, zumtu a simi nih cun a herhnak ah nautatnak ngei lo in kan cawng peng lai. Khrihfabu nih hoidang Khrihfabu nihan tuahmi thiltha kan i cawn lai. Bulletin tial daan, Meeting agenda tuah daan, Meeting hruai daan, le pumh hruai daan … tbk. Hakha, Thantlang, Falam ah ca ka rak cawng bal lo nain Laimi Khrihfabu tampi nih kan hmanmi Laiholh cheukhat ka hnar a ka doh ngaimi pakhat te a um. Pumh hruaitu tiah hman khawh a si komi khi Caan tlaitu tiah a hmangmi tampi an um. Caan cu a hotal nih an tlaih ka hmu, ka thei bal lo. Program tlaitu ti ahcun ka pom khawh.Program cu caan a si lo. Nihin kan hmanmi hlabu hi ZBC Hla a timi kan tampi rih. Tutan kan sakmi hla hna hi ZBC nih chuahmi an si lo. ZBC ramchung um Khrihfabu dihlak nih hmanmi zong a si lo. Zeicah tiah number 400 tiang lawng hla an i khat. 400 cung cu mah le association cio ii hla an chap. G. Biak Nawl hla hna, Lai Ram Hu hla hna aa tel. Hakha Laiholh in a si fawn. Acheu nih CACC hla ti a si lo. CACC cu a chuahtu lawng an si. Baibal cu Baibal kan ti. Chuahtu min in kan ko bal lo. CACC Hla tiah a timi nan um ahcun Baibal ca uk hi India Bible Society nih an chuahmi a si caah India Bible Society cauk ka ti a hauh hnga. Khrihfa Hlabu a si. Cawn a tlak nan ti ahcun Bullettin ah KH. No. 1 tbk.in va tial cang uh. Athami cu kan cawng lai. Zumtu hmasa pawl cu thlarau lei he pumsa lei he Khrih le Khrih hnuzul pawl cawnpiaknak a rak cawngmi an si hna.

2.      Zultu hna cu an i dawt, an I kom thipthep (Being fellowship with one another)

Fellowship timi cu zapi nih theihmi holh a si. Ahram cu Greek biafang "koinonia" a si.Koinonia he chuahpi unau a simi biafang pakhat a um rih. “Koin o inos” ti a si. 1 Korin 10:20 hi Paul nih “…khuachia he hoikom si cu kan duh hna lo,” a ti ahkhan mah biafang hi a hman. Cu caah “fellowship” i asullam taktak cu ziaza, nuncan ihrom, ikomh khi a si.Hrilhfiah tialtu pakhatnih cun “fellowship” sullam cu Khrifa taktak, Khrih chungkhar sinak langhternak a si,” tiah a ti.Fellowship cu “Biatak, lungtak in ihoikomhnak, ipehtlaihnak, ipekthenh, izohkhenh, rianttuantti, ” tinak a si. Zultu hmasa hna an rak ngeihmi ihoikomhnak cu dawtnak zawnruahnak taktak ah hram a bunhmi itlaihkhihnak a rak si.

Laimi thinlung ah Fellowshiphi a sullam a puan deuh, Church hi a sullam a thuk deuh ah kan ruah.Ataktak ahcun a si theng lo. Fellowship min in church ah kan ithlen hna zongah dawtnak le zawnruahnak lungput ah kan thuk deuh hlei lo. Khrihfabu (church) kan dirh hnu ah kan ithen deuh, kan buai, kan man deuh. Kan i hua deuh.  Zultu hmasa hna cu an fellowship sullam taktak ah a rak nungmi, an thilri, an chawva a rak ihrawmmi, zawn aaruatmi, aa dawmi an si hna.

Lamkaltu 4:32 zoh tikah: “Cun zumtu hna cu an bu ningte in an ruahnak le an lungthin aa khat dih. Ahohmanh nih an thil kha, keimah ta an ti lo i an ngeihmi paoh kha an i hrawm dih.” Hi baibal cang hi rel ngam ding hmanh a si lo. Nihin kan sining he aa kaih lo tuk.  Thilri kan ihrawm khawh hna lo hmanh ah ruahnak tal khahter izuam usih. Pumh lio mirh sirmar tein kanichonhmi hna, kut kan itlaihmi lawng hi za hlah seh. Sullam ngei in i daw hna usih.I hawikom hna usih.  4:33, 34 rel rih hmanh. Bawipa thawhthannak kong fakpi in an chim. Thluachuah an hmuh dih. An lak ah herh baunak a ngeimi a hohmanh an um lo.” Hi hi thlarau he a khatmi hna an rak nunning cu a si. Atu kan sining he tuakchih ahcun chim ngam ding kan si lo.

I rem timi hi idawt lawngah a chuak khomi a si. Insein Baibal sianginn tlangbo timi ahhin Baibal sianginn inn thum (MIT, MICT, le KBTS) a um. Insein lam kam ahaa tlang in an um. Asinain an hau design zong aa lo hna lo. Cun si thuhmi zong phunthum in a um. Kawl sipithaya zung nih loh pa ung, saya doh an ti theo. Baibal sianginn pakhat le khat zong kan idaw taktak kho hna lo. Atu hi cu kan i daw tuk cang hna. M. Dagon lei ummi Baibal sianginn pahnih cu bawlung an chuih paoh ah siangngakchia an i vuak tawn. An sayate zong kut in an zuang. An ha hna an i thlongh dih tawn. Kawlte zum lotu kan timi hna hmai ah zohchia le ngaihchia kan si ning. Thlarau he a khatmi zumtu hmasa hna cu an rak idaw. An rak ikom.

3.      Bawipa Zanriah Ihrawm [Breaking of bread (Communion)]

Ihrawm timi hi Australia ummi nih nan hmang ngaimi “share, sharing” tuah hi a si. Rawl ihrawm, thil ihrawm, thawngpang ihrawm (share) hna hi a si. 1986-90 kar, Insein MIT karak kai lio ah ka hawipa pakhat cu midang nih an chungkhat sin in an chuahpimi ngapih kiao hi a ei ve theo nain a mah a chuahpi tikah a ihkhun lulei (chantling zawn) tangah athuh tawn. Rawl ei lai ah keu khat te khi aa put. Mah hmanh ah cun a buh ah a thuh rih. Sharing nun a ngei lo.

Hlan kan pupi hna chan lio in Laimi cu aa dawmi lawng nih tirawl kho khat ah purhti khawh a si. Phun aikhat mi le phun aihrawmmi lawng nihArsa ei tti khawh a si. Jesuh Khrih hmanung bik a zultu hna a cah takmi hna cu: “Rak idaw uh, dawtnak nan ngeih caah keimah hnuzul ah mi nih in hmu hna she, lungkhat in rak um ruh, keimah dawtnak philh lonak caah chang le mitsur hang hi rak ei, ding lengmang uh,” timi hi a si.

4.      Adikmi pumhkhomhnak (True worship)

Lamkaltu hna le zumtu hmasa hna cu pumhnak le thlacamtinak antuah peng (Lam. 2:42). Thlarau in khahnak ding caah an tuahpengmi zong a si fawn. Thlarau in a khatmi zultu hna cu lungthin khat, thlarau pakhat in biakinn Pathian thangtthat pumhnak an ngeih tti hna. Pathian thangthat pumh hi tlaihchan menmen khi si lo in a duh bak in an duh. Anlove. Ihnek in si lo in an lung bak in an hlam, an duh caah an i pumh tti kha a si deuh. Khuaruahhar Pathianti in Pathian hmai i thangthatnak hla sak le thlacam le Bawipa Zanriah hmantti le thazaang ipek, phungchim ngaih ti bantuk hi an cim kho lo.

Thlarau lei thannak le Thlarau he khahnak nih a chuahpimi

Thlarau thawnnak kan timi hi kan nunchung paoh taksa (pumsa) he duhnak zawrter chinchin (Kalati 5:19-21) le thlarau theipar tlaiter chinchin (Kalati 5:22-23) peng kha a si. Thingkung cu vawlei tangah hram thukpi in a thlak i ti a dop hnu lawngah a kung a thang, a hungpar, a theih an hung tlai bantuk khi a si. Cu caah thlarau he khat a duh taktakmi nih cun Pathian cu ti hal in an hal. Salm catialtu nih “Sazuk nih rialti dai a duh bantuk in maw, ka bawipa nangmah cu kan duh,” (42:1) a ti bantuk in duh asi. Zumtu hna nih kan ichuahpimi zia tha lo hna a um ahcun duhsah tete in kan nunchung ah ngol lo in kan ithlen khawh ding in izuam ding kan si.

Thlarau he khahnak kong hi 2 Piter 1:3ff .8, 9 tiang tling tein rel khawh a si. Thlarau thannak le thlarau in khah timi cu: 

1.      Pathian bia theih le hngalhnak ah ichap (cameipuai awng) in sual  duhnak le sualnak tuah ah ttumchuk (cameipuai sungh) khi a si.

2.      Jesuh Khrih lungput ziaza lawhnak leiah sining i chap, catang kai khi a si.

3.      Pathian zumhnak le ibochannak lei ah degree tampi lak khi a si. 

Cu caah Paul nih, “Keimah nih Khrih nawl ka cawn bantuk hin ka nawl i cawng ve uh,” a kan tinak cu a si (1 Korin 11:1).

Biadonghnak:

Mithiang Assisi khuami St. Francis timi siangbawi pakhat a rak um.Thlarau in a khatmi a rak si.Amithmai ah dawtnak le zawnruahnak in a khat. Vate hmanh nih an ttih lo ii a liang ah an ifu. Cu pa nih a siangngakchia pakhat kha a auh ii phungchim kan vak lai tiah a auh. Khua chungah nichuah lei kap in an choi. Tlawmpal ah Thlanglei ah an imer.Cun nitlak lei ah an imer than. Cu ticun chak lei in an ra hna ii an inn ah an hung phan. Asiangngakchia pa cu a khuaruah a har. Ziah, Father, zei minung hmanh na chonh hna, sermon na pe hna lo ee tiah a ti. Assisi nih nifatin kan tuahtuanmi hi sermon lawngte an si. Nichuah lei kan kal ah khan inn pakhat hmai ah duhsah tein ka kal, an lei ah ka zoh. Kha inn kha ngakttah hna inn a si. Thlanglei kan zuan ah khan inn lei zoh lo in ka hmai lei lawng ka hoih, khulrang in ka kal. Hlawhhlang umnak hmun a si caah a si.Cu bantuk cun tuahsernak in phung ka chim ee … tiah a ti.

Atanglei biahalnak hna hi kan mah tein ihal cio tuah usih tiah kan sawm hna.

1.      Sualnak kan hrial hna maw?

2.      Kan pawng minung hna (huatu hna tel in) kan dawt kho hna maw?

3.      Zeibantuk thil kan ton zongah ka chung leiah lawmhnak, hnangamnak, daihnak le thawnnakkan ngei maw?

4.      Kan lung a sau i kan thin a fual maw?

5.      Mizawnruahnak thinlung kan ngei maw?

6.      Keimah timi lungput kan thumh kho hna maw?

7.      Mah le mah a uk khomi kan si maw?