BAIBAL ZEITINDAH KAN REL LAI?

"Cathiang nih zeitindah an chim i an chimh mi cu zeitindah a sullam naa lak ning asi?”  Luke 10:26-28

Biahmaithi  

Rev. Dr. Samuel Ngun Ling

 Nihin Khrihfa tampi nih a biapi cem rua tiah ka ruahmi cu, aa thleng lengmangmi kan chan le nihin kan nun ah Khrihfa zumhnak nih asiloah Pathian bianung asimi Baibal nih zei bia dah a chim? Cu a chimmi bia cu zeitindah a sullam kan i lak ning asi” ti hi asi ruah ka ti. Jesuh Khrih le zultu hna bia an rak chim lio can vulei le Baibal ca an rak tial lio can vulei, a luan cia kum 3000 hrawng can, chan le minung hna sining le nihin kan can, kan chan, le minung hna sining zeitluk in dah aa dan cang i cu aa dangmi chan le minung hna sinah aa thleng kho lo mi Pathian bia, Baibal ca, nih zei bia dah a kan chimh i nihin kan caah zei sullam dah asi, Kum 2000 a rau cangmi bia le nihin kan chan zeitindah kan peh tonh lai? Nihin kan caah Baibal hi zei sullam dah a ngeih taktak? timi biahalnak he pehtlaih in Baibal rel ningcang le zumh ningcang i ruah ding kha a tu tam ka capar nih aa tinhmi asi. A ruang cu, kan Baibal catial lio chan ah a rak um rih lo mi zawtnak, tahchunhnak ah, AIDS le HIV zawtnak te hna, sualnak a phunphun, tahchunhnak ah, pa le pa, nu le nu hur sualnak (Homosexual - gay & lesbian), nu le pa sinak phun hnih hrawmh sualnak (Bisexual or Transgendered) te hna hi nitlak lei ram ahcun a chuakchin lengmang i cu thil hna cu Baibal nih zeitindah a phi a pek timi cungah Khrihfa hna ruahnak tampi aa then cheu.

Baibal hi Zeitindah a Sullam kan i Lak Lai?

Pathian cu thiangthlarau a ngei lo mi hna nih an thei fiang kho lai lo. Pathian bia cu thlarau bia pei asi cu ti mi hi a hman ngaimi bia asinain a hman thlu lomi asi. Kannih zumtu cu chim lo, Bawi Jesuh Khrih ko ko hmanh hi Thiang Thlarau long kha aa rinh lo. Moses phungbia le hlan lio profet hna chimmi bia kha Jesuh nih a hlaw hrimhrim hna lo. “Hrawh ding ah ka ra lo, annih cawnpiaknak tlinter ding tu ah ka ra ati (Matt.5:17-18, Luke 24:27, 44). Jesuh nih zeitikhmanh ah Thiang Thlarau nan hmuh tikah Thiang Thlarau nih “thil thar,” nan theih bal lo mi kha an chimh te hna lai a ti bal lo. Kan chimh cia mi hna chung in Thiang Thlarau nih an chimh hna lai i kan chimhmi hna kha nan lung an pem ter hna lai ti long hi a chimmi asi. Cu caah Thiang Thlarau nih a tu te kha a ka chimh chom, Pathian bia bak asi, keimah bia asi lo timi te hna hi lichim thlarau bia, minung harnak a pe tonmi an si ton. Pathian Thlarau riantuannak dehcawh (blasphemous sin) sualnak zong asi kho mi asi. 

Filip le Ethiopia Bawipa tonnak (Lamkaltu 8:29-31)

Thiangthlarau nih Filip cu a thawh i Jerusalem in Gaza ah rangleng in a kal lio mipa Ethiopia bawi sin ah khin va kal tuah tiah a fial. Filip cu a va kal i cu pa cu Isaiah cauk kha rangleng cung ah a rak rel lio asi. “Na relmi cu a sullam na hngal maw?” tiah Filip nih a hal. Cu bawi nihcun “Aho tal nih a sullam chimh lo ahcun zeitindah ka hngalh khawh hnga” tiah ati.

Ethiopia bawipa biahalnak cu a hman ngaingai mi asi. Aho tal nih a sullam chimh lo ahcun zeitindah kan hngalh khawh lai. Hi zon ah Baibal sullam hngalh khawhnak ding ah chimtu kan hau. “Chimtu” cu mit hmuh lo in Thiangthlarau lamhruainak asi i minung nih kan tuah awk asi ve mi cu Baibal konglam le sullam hngalh khawhnak dingah cawn le dot hlat kha asi. Cu kan cawnnak le dot hlatnak ahcun Thiangthlarau nih lam a kan hruainak thawng in Baibal sullam kha fiangten kan hngalh khawh. Baibal sullam hngalh khawhnak ding ah Pathian nih direct in vancung in aw thangpi in a au lo. Vancung mi siseh, profet siseh Baiba l sullam chimtu ah a hun thlah ti fon hna lai lo. Hebrew 1:1-2 ah, hlan ahcun Pathian nih kan pupa hna sinin bia a chim tikah profet kha a hman hna i sihmanhsehlaw a tu kan chan ahcun kan sin ah a “Fapa in bia cu a chim” ati. “Fapa in bia cu a chim” timi sullam cu a thuk ngaimi asi. Phundang chim ahcun, vulei minung sining le tuanbia chungah Pathian nih Fapa kha hmang in aa phuang i kan sin ah bia a chim tinak asi. Cu bantuk in minung sinah Pathian aa phuannak kong chimrelnak le ca in tialnak chung in Baibal thiang (Holy Bible) hi a hung chuah khawhnak asi.

1. Baibal cu cauk pakhat bantuk in vancung in a hung tla lo, vanmi hmang in Pathian nih a kan kuatmi cauk zong asi lo, profet hna le Pathian biachahnak cauk zong asi lo, vulei cung ah Pathian aa phuannak kong tialnak cauk asi. Cu caah Baibal thiang cauk cu vulei tuanbia le minung tuanbia he aa t hen kho lo. Minung le vulei tuanbia chungah Pathian a rak i phuannak thawngtha kha fiangten theih kan duh tikah thawngtha fangfang kha zuan hnawh khawh asi lo. Vulei le minung tuanbia he aa then bak mi “Thawngtha” (Naked Gospel asiloah Pure Gospel) timi hi a um kho lo. Thawgtha cu minung caah, minung sin ah, minung hmangin le minung ruangah pek asi. Baibal ca sullam tlamtling deuh in kan theih khawhnak hnga a tanglei hna hi kan theihawk a herh tiah ka hmuh.

2. Baibal ca cu Pathian nih a kut in direct in a tial i van in a rungthlakmi thil asi lo, amah nih a thimmi minung hna hmang in - an lungthin, an thluak, an kut, an mit, an khuaruahnak le an pum dihlak hmang in – Pathian nih kan sin ah a phuanmi biatak ansi.

3. Baibal ca cu vanmi holh siseh, Pathian holh in siseh tialmi asi lo. Minung holh in tialmi asi. Pathian biatak kha minung holh hmang in phuanmi bia asi caah Pathian biatak cu a tlingmi asi nain minung holh cu a tling kho lo. Pathian dawtnak le thil sining taktak zong hi minung holh nih a chim dih kho lo. Holh cu ri khiahnak (limitation) a ngei. Baibal ca cu holh pakhat in a dang pakhat lei ah leh lengmang asi tikah a kar lak ah thlau sualmi, palh sualmi, theih sualmi, tlam a tling lo mi a um lengmang ti kha Baibal lettu hna hrimhrim nih an chimmi asi. Zeibantuk Baibal lettu hmanh nih kan lehmi Baibal hi aa palh kho lai lo an ti kho lo. ITimote 3:16 ah “Cathiang hi a dihlak in Pathian thaw chuahhnawh mi asi” ati tikah zeiholh khi dah asi hnga tihi kan ruat bal maw? Cathiang timi hi Greek holh in “hagios grapha” ti asi i a sullam cu “Cathiang Tialmi” tinak asi. Luke 24:32 le John 5:39 i mirang holh in “Scriptures”zong hi cathiang tiah leh asi i a sullam cu tialmi ti asi ko. Paul nih Timote cakuat chungah Cathiang a timi cu Judahmi hna nawlbia cauk panga asimi (Law): Genesis, Exodus, Leviticus, Deuteronomy, Numbers hna kha Cathiang tiah an rak timi cu asi. Paul nih a chim lio can ah nihin Timote cakuat hi tial in a um rih lo. Pathian nih cathiang kha a thaw a chuah hnawh a timi hi Hebrew holh in tialmi Baibal long hi maw a thaw a chuahhnawh asi hnga? Lai holh in lehmi Lai Baibal hna hi tah Pathian thaw cu a um ve hnga maw? Ruah awk tampi a um.

4. Baibal ca cu Pathian nih minung tuanbia hmang in a hun i phuannak kong asi. Minung tuanbia sining le um tu ning hngalh lo ahcun kha chung i Pathian a rak i hrolh ning zong hmuh khawh ding asi lo. Zeicahtiah Pathian phuannak kha minung tuanbia nih a phenh ton.&n bsp; Pathian kha Pathian sining taktak in hmuh kan duh ahcun minung tuanbia kha khatlei ah tleng lak in kan hmuh khawh a herh. Khrihfa biaknak cu minung tuanbia he aa pai lengmang in a kalmi asi. Hebrew 13:8 i “Jesuh cu nihin, nizan le hmailei zong ah amah ning asi” a timi sullam cu minung holh, tuanbia le nunphung hmang in rak phuanmi Jesuh Biatak kha aa thleng ti lo tinak asi. Sihmanhsehlaw phuannak thilri asimi minung holh, nunphung, tuanbia le sining cu aa thlen dih cang caah nihin kan caah Jesuh cu a sullam zeidah asi ti kawl kha Khrihfa kan rian nganbik cu asi.

5. Baibal cu siasal ah kan ser ding (idolatry or bibliotary) asilo, a thukmi Pathian thilsernak, le a khamhnak dawtnak hmuhkhawhnak le, Pathian hmai ah minung kan sining le kan dirhmun a kan chim kho tu le Pathian he zungzal nuncang hmunnak ah lam a kan hmuhsak tu le ceunak a kan pe tu asi. Ps. 119:105 ah ‘Na bia cu ka ke caah meiinn bantuk asi” a ti bantuk in Pathian khamhnak le ceunak lam a kan ceuh tu asi. Mei inn cu a kan khamhtu asi lo. Mei inn chungin a chuakmi ceunak kha kan herhmi cu asi. Baibal cu “telescope” (khua cuanhnak thilri) he aa lo. Mi pakhat nih telescope long a zoh ahcun zeihmanh a hmu kho lai lo, telescope long kha a hmuh lai. Sihmanhsehlaw telescope kha hmang in khua a zoh ahcun minung siseh khua le ram siseh a hmuh khawh dih. Cu bantuk in Baibal cauk zong Baibal vulei pin lei ah Pathian le minung pehtlaihnak kong thuk pi in a kan hmuhter tu kan telescope asi.

A donghnak ah chim ka duhmi cu, Baibal cu a nung i a thawngmi Pathian bia aa khumhnak cauk asi. Baibal chung Pathian bia hna cu miphun tuanbia a thleng khotu le ceunak a petu ansi. England Khrihfa hruaitu, Victor Hugo, nih a rak chimmi cu, England nih cauk pahnih a ngei. Pakhat cu amah nih a sermi asi i adang pakhat cu amah kha a sertu asi: cu hna cu “Sharespeare le Bible” ansi ati. Cu bantuk cun Pathian bia nung aa khumhmi Baibal cauk cu kannnih Lai miphun a kan sertu le kan tuanbia a thleng kho tu cauk asi.

Ca reltu vialte Pathian nih thluahchuah in pe ko hna seh.